Impak Pandemik Perkasa Pendidikan Penterjemah

Vote this article here:

Thank you for rating this article.

Penularan COVID-19 di negara ini dan di seluruh dunia bagaikan belum berpenghujung. Kita dapat lihat banyak peristiwa penting seakan-akan tenggelam kerana hampir semua daripada kita menumpukan perhatian terhadap pandemik dan usaha mengurangkan tekanan akibat daripadanya.

Namun, masih wujud golongan yang rutin kerjanya boleh dikatakan tidak terganggu akibat COVID-19. Malahan permintaan terhadap hasil kerjanya semakin bertambah dan meningkat. Golongan yang dimaksudkan ialah penterjemah. Mereka ialah individu belakang tabir yang bertungkus-lumus dalam menyalurkan maklumat dan menyediakan hiburan dalam pelbagai bahasa.

Sama ada secara sedar atau tidak, kita semua menggunakan perkhidmatan penterjemah dalam kehidupan seharian. Individu dewasa yang terbatas pergerakannya akibat Perintah Kawalan Pergerakan (PKP) mencari maklumat dengan membaca bahan dalam medium pelbagai bahasa. Agensi berita seperti BERNAMA misalnya menawarkan berita dalam beberapa versi bahasa untuk memenuhi keperluan pembaca daripada pelbagai kaum.

Selain itu, kanak-kanak dan orang dewasa menonton televisyen sebagai sumber hiburan. Rancangan televisyen yang ditayangkan dalam bahasa asing pula mempunyai sari kata. Realitinya bahan bacaan dan sari kata dalam beberapa versi bahasa ini tidak muncul secara tiba-tiba. Wujud individu yang menterjemahkan bahasa asing ke dalam bahasa Melayu dan sebaliknya. Individu dwibahasa ini dikenali menerusi gelaran pekerjaan sebagai penterjemah.

 

Proses Rumit Lagi Sukar

Penterjemah yang mahir mampu untuk menyampaikan mesej dalam suatu bahasa ke bahasa lain dengan baik. Pada masa yang sama, penterjemah ini cakna dengan budaya, makna tersirat serta aspek teknikal medium. Kegagalan dalam menterjemah turut bermaksud kendala dalam usaha menyampaikan mesej dan halangan dalam proses berkomunikasi.

Oleh itu, kerjaya sebagai penterjemah tidak wajar dianggap sebagai kerjaya sampingan atau kerjaya kelas kedua sebagaimana yang dianggap oleh sesetengah individu. Terjemahan juga kurang sesuai dilabelkan sebagai tugasan mudah yang mampu dilakukan oleh semua individu dwibahasa.

Hakikatnya, proses menterjemah merupakan aktiviti kognitif yang kompleks. Seawal membaca dan mengenal pasti makna perkataan, satu demi satu kemahiran berfikir diaplikasikan bagi menghasilkan produk terjemahan yang berkualiti.

Oleh itu, bidang terjemahan tidak wajar dipinggirkan dalam sistem pendidikan tinggi negara. Terdapat universiti awam seperti Universiti Sains Malaysia dan universiti swasta di Malaysia yang menawarkan ijazah dalam bidang terjemahan. Terjemahan juga harus dilihat sebagai satu bidang ilmu penting yang berupaya untuk membawa sesebuah negara ke arah kemajuan intelek sebagaimana Jerman, Sepanyol, Perancis dan Jepun yang diiktiraf UNESCO sebagai antara 50 negara tertinggi dalam penterjemahan buku.

Dalam hal ini, Institut Terjemahan dan Buku Malaysia (ITBM) serta Persatuan Penterjemah Malaysia (PPM) memainkan peranan penting dalam dunia akademik dan industri terjemahan negara. Selain menterjemah, pelbagai kursus ditawarkan mengikut tempoh masa yang tertentu serta dengan yuran pendaftaran yang berpatutan.

 

Memperkasa Bakat Penterjemah

Memandangkan penterjemah ialah individu yang bekerja secara bebas, mereka boleh belajar dari rumah atau mana-mana sahaja tempat mengikut keselesaan. Golongan ini bekerja mengikut jam yang ditetapkan oleh klien di seluruh dunia, sekali gus penterjemah berpotensi untuk menjadi penuntut ilmu yang belajar mengikut jadual waktu yang anjal. Sekali lagi faktor ini menjadi kelebihan kerana pada era pandemik ini, banyak kursus pengajian di pusat pengajian tinggi yang memanfaatkan proses pengajaran dan pembelajaran secara dalam talian.

Berkaitan itu, pengenalan microcredential (pensijilan mikro) dalam sistem pendidikan tinggi negara misalnya membolehkan para penterjemah menuntut ilmu khusus secara dalam talian. Menerusi inisiatif ini, modul disusun mengikut kemahiran mikro seperti asas terjemahan, strategi dan prosedur terjemahan, penilaian kualiti terjemahan dan proses berfikir sewaktu menterjemah. Oleh itu, ilmu yang disampaikan bersifat mikro, spesifik dan ekonomi apabila penterjemah membayar berdasarkan modul yang dipilih sahaja.

Di samping itu, penterjemah juga mempunyai kebebasan untuk mencorakkan resume masing-masing berdasarkan ilmu dan kemahiran spesifik yang dipelajari. Namun persoalannya, adakah para penterjemah di negara ini bersedia dengan inisiatif baharu ini? Mungkin ini adalah satu daripada potensi masa hadapan bagi bidang penterjemahan, yang nampaknya melangkah lebih laju di era pandemik ini.

 

Artikel asal diterbitkan di TintaMinda - Bernama

 

Anis Shahirah Abdul Sukur & Siti Suriani Othman
Author: Anis Shahirah Abdul Sukur & Siti Suriani Othman

Dr. Anis Shahirah Abdul Sukur, anak kelahiran Pulau Mutiara ini bertugas sebagai pensyarah kanan di Bahagian Pengajian Terjemahan dan Interpretasi, Pusat Pengajian Ilmu Kemanusiaan, Universiti Sains Malaysia (USM). Berbekalkan Ijazah Sarjana Muda Sastera (Terjemahan dan Interpretasi), beliau seterusnya melanjutkan pengajian pada peringkat Ijazah Sarjana dalam bidang Pengajian Penterjemahan di USM dan pengajian pada peringkat Ijazah Doktor Falsafah di Universiti Malaya (UM) dalam bidang Penterjemahan (Bahasa Melayu).

Selesai pengajian, beliau mempraktikkan ilmu penterjemahan yang dipelajari dengan menjadi salah seorang tenaga pengajar penterjemahan di USM. Antara kursus yang dikendalikan oleh beliau ialah Media dan Penterjemahan, Penyuntingan dan Penilaian Terjemahan, serta Bahasa, Undang-undang dan Penterjemahan. Walaupun kursus yang diajar mencakupi pelbagai aspek dalam bidang terjemahan, minat dan pengkhususan beliau bertumpu pada penterjemahan teks media, serta penyuntingan terjemahan. Selain menterjemahkan karya kontemporari dan teks teknikal, beliau juga berpengalaman menerbitkan penulisan akademik dalam bentuk jurnal, prosiding, ulasan buku, bab dalam buku serta majalah. Penulisan terkini beliau ialah buku bertajuk Fenomena Keinggerisan dalam Iklan Versi Terjemahan yang diterbitkan oleh Penerbit USM

 ● Laman web

 

Dr. Siti Suriani Othman ialah pensyarah kanan di Program Komunikasi, Fakulti Kepimpinan dan Pengurusan, Universiti Sains Islam Malaysia (USIM). Pemegang ijazah doktor falsafah dalam bidang kewartawanan dari Nottingham Trent University, United Kingdom. Bekas kolumnis Berita Harian dan telah menulis lebih 300 artikel popular dan karya sastera. Banyak menulis dalam jurnal dan menulis 11 buku solo dan 13 buku suntingan dalam bidang kepakaran serta penulisan kreatif. Berpengalaman sebagai ketua editor jurnal berindeks SCOPUS, profesor pelawat di Xiamen University, China (2015), sarjana pelawat di Xiamen University Malaysia (2016), profesor pelawat di Universitas Syiah Kuala, Indonesia (2017) dan penulis tamu Majlis Profesor Negara (2020). Beliau adalah pengasas dan pengerusi USIM Writers’ Pool (UWP) yang diasaskan pada 2017 yang memberi latihan menulis dalam penulisan akademik, penulisan popular dan penulisan sastera dengan objektif utama mendemokrasikan pengetahuan. Beliau boleh dihubungi di This email address is being protected from spambots. You need JavaScript enabled to view it..


ABOUT USM

LOGO USM

Universiti Sains Malaysia (USM) is the second oldest university in Malaysia and one of the leading universities in the country.